سواستفاده از محبت ديگران يكي از رفتارهايي است كه ما به صورت آگاه يا ناخودآگاه انجام مي‌دهيم. هميشه وقتي حرف از سواستفاده به ميان مي‌آيد؛ ما به ياد سواستفاده مالي يا جنسي مي‌افتيم. غافل از اينكه سواستفاده عاطفي بسيار عوارض بدتري دارد. معمولا كمبود محبت باعث بروز اين رفتار مي‌شود. برخي از افراد در هر شرايطي به دنبال منفعت خود هستند و حتي از لطف ديگران هم به نفع خود استفاده مي‌كنند. اما در بعضي موارد خود افراد باعث سواستفاده ديگران مي‌شوند. در ادامه علل و علائم اين مساله را به طور كامل بررسي كرده‌ايم.

سواستفاده از محبت ديگران

 برخي از افراد قدرت درك يا تمايز رفتارهاي محبت آميز ديگران را ندارند. از لطف ديگران سو برداشت مي‌كنند و يا مهرباني را وظيفه ديگران مي‌دانند. سواستفاده از محبت ديگران ، برخي افراد را پرتوقع مي‌كند. مدام در حال بهره كشي هستند و هيچ گاه به ديگران كمك نمي‌كنند. اين رفتار در شرايط گوناگوني مثل محل كار، زندگي مشترك، روابط دوستانه يا خانوادگي اتفاق مي‌افتد. در اين مقاله به چگونگي شكل گيري اين رفتار و نحوه پيشگيري از آن خواهيم پرداخت.

علائم سواستفاده از محبت ديگران

شايد شما هم در اطرافيان خود، شاهد فردي بوده ايد كه هميشه در حال سودجويي است و انرژي منفي زيادي به شما منتقل مي‌كند. براي شناسايي چنين افرادي بهتر است با نشانه هاي سواستفاده از محبت ديگران در افراد آشنا شويد.

⏹تمسخر ديگران

⏹بي احترامي

⏹اهميت ندادن به اطرافيان

⏹هميشه به دنبال منفعت شخصي هستند

⏹سردي و ناديده گرفتن

⏹خلق و خوي ناپايدار

⏹حسادت

⏹تحقير و سرزنش

⏹كنترلگري

⏹استفاده از تهديد براي رسيدن به اهداف خود

⏹دنبال مقصر بودن

اين افراد قطعا از سواد عاطفي برخوردار نيستند و در روابط خود دچار ناكامي هاي زيادي مي‌شوند. احتمالا افراد تنهايي هستند و هيچ دوستي ندارند. حتي خانواده آنان نيز قادر به تحمل چنين فردي نيستند.

راه هاي جلوگيري از سواستفاده از محبت ديگران

شايد بگوييد انسان عاقل از يك سوراخ دوباره گزيده نمي‌شود؛ اما وقتي از طرف دوستان يا خانواده خود مورد سواستفاده عاطفي قرار مي‌گيريد. احتمالا بازهم مجبور به اعتماد كردن خواهيد شد يا ترجيح تان بخشيدن است. اما بايد بگوييم با برخوردهاي اشتباه در مقابل فرد سواستفاده گر، خودمان مجوز تكرار اين رفتار را صادر مي‌كنيم. پس در ادامه راه هايي براي جلوگيري از اين سوداستفاده گران شرح داده‌ايم.

✅نه گفتن

با يادگيري مهارت نگفتن به صورت كلامي يا رفتاري، مي‌توان از مورد استفاده قرار گرفتن جلوگيري كرد. بسياري از افراد به دليل احساس شرم يا به دليل تعارفات، خود را در موقعيتي قرار مي‌دهند كه فرد سواستفاده گر را به اهداف خود برسانند. انجام اين كار براي فردي كه همه عمر در حال راضي كردن ديگران بوده است؛ كار آساني نيست. اما به خود يادآوري كنيد كه شما مسئول احساسات افراد نيستيد و بايد مسائل خود را اولويت قرار دهيد. 

✅رفتار قاطعانه

با برخورد قاطع و محكم به ديگران نشان دهيد كه حقوق خود را مي‌دانيد. آنان نيز موظف به رعايت و احترام به آن‌ها هستند. سواستفاده از محبت شما اصلا برايتان خوشايند نيست. پس در مقابل آن سكوت نكنيد. رفتار قاطعانه به معناي اعمال قدرت يا خشونت نيست. بلكه جلوگيري از بازيچه شدن است. كساني كه در زندگي خود هدف دارند و درحال تلاش براي آن هستند از تهديدها يا تمسخر ديگران ترسي ندارند و ثابت قدم به راه خود ادامه مي‌دهند.

✅تاييد گرفتن از ديگران

وقتي افراد به دنبال تاييد گرفتن از ديگران هستند؛ سودجويان از اين موقعيت به نفع خود استفاده مي‌كنند. اينگونه افراد با ابراز محبت هاي غير واقعي به شما، به اهداف خود مي‌رسند و شما را راضي مي‌كنند. ولي در واقع برنده اين معامله فرد سواستفاده گر است چرا كه بعد از رسيدن به مقصد خود، نه تنها شما را تاييد نخواهد كرد بلكه تخريب مي‌كند.

✅بيان نكردن احساسات

صحبت كردن در مورد احساسات در شرايط مختلف بسيار مهم است. وقتي بيان كنيد كه متوجه سواستفاده از محبت ديگران يا خودتان شده ايد؛ شايد فرد سواستفاده گر ديگر به رفتارش ادامه ندهد. نحوه بيان كردن احساسات حائز اهميت است؛ چراكه ممكن است شرايط را بدتر از قبل كند. وقتي شما در اين مورد حرف نمي‌زنيد؛ آنان نيز به اين رفتار ادامه مي‌دهند.

چرا سواستفاده از محبت ديگران اتفاق مي‌افتد؟

معمولا افراد تصور مي‌كنند؛ وقتي خود، چيزي را تجربه كرده اند، ديگران نيز لايق آن هستند. براي مثال كساني كه خود در گذشته مورد سواستفاده عاطفي واقع شده اند؛ بيشتر احتمال دارد كه در آينده به اين كار روي آورند. عقده كمبود محبت نيز يكي ديگر از دلايل سواستفاده از محبت ديگران است. كساني كه در كودكي خود محبت و توجه كمي دريافت مي‌كنند؛ در معرض بروز اين رفتار هستند.

اختلالات شخصيتي مثل شخصيت خودشيفته نيز، بيشتر اقدام به سواستفاده از محبت ديگران مي‌كند. در چنين مواردي احتمالا اطرافيان، قادر به كنترل اين موضوع نيستند و بايد از درمانگر كمك گرفت.

برخي از افراد نيز به دليل ابتلا به اختلال شخصيت وابسته، دائم مورد سواستفاده عاطفي قرار مي‌گيرند. در حقيقت شخصيت هاي وابسته خودشان زمينه لازم براي سواستفاده را فراهم مي‌كنند. در اين شرايط براي جلوگيري از سواستفاده از محبت ديگران ، قرباني نياز به درمان دارد.

رفتارها و عادات ما در دوران كودكي پي ريزي مي‌شود. برخي والدين خواسته يا ناخواسته فرزندان را به نحوي بار مي آورند كه سواستفاده گر يا بر عكس قرباني سواستفاده مي شوند. شما بايد خصوصيات اين والدين را بشناسيد تا بتوانيد از تله‌هاي فكري خود رهايي يابيد.

چگونه جلوي بروز سواستفاده از محبت ديگران را بگيريم؟

وقتي كاري براي شما يا ديگران به شكل عادت در مي‌آيد؛ افراد تصور مي‌كنند اين وظيفه شماست و هميشه بايد آنرا انجام دهيد. شايد وقتي متوجه سواستفاده از محبت شويد؛ كه خيلي دير شده باشد. اما فراموش نكنيد كه هميشه راهي براي جبران هست. در ادامه به راهكارهايي مفيد اشاره كرده‌ايم.

◀ كمك گرفتن از ديگران

با حمايت و همدلي با  كسي كه مورد سواستفاده قرار گرفته است؛ به ديگران كمك كنيد تا به اين شرايط پايان دهند. همه ما در مواقعي به كمك نياز داريم و اين نشانه ضعف نيست. اگر خود قادر به كمك و راهنمايي نيستيد؛ او را تشويق كنيد با يك روانشناس مشورت كرده و مهارت هاي لازم را بي‌آموزد. ديگران با روش هاي مستقيم و غير مستقيم رويارويي با اين چالش را آسان تر خواهند كرد.

◀ خود را مقصر ندانيد

اگر مورد سواستفاده واقع شديد؛ شما مقصر نيستيد. احتمالا حس قرباني بودن شما را آزار خواهد داد. اما با كمك روانشناس جلوي ظلم بايستيد و از بروزدوباره آن جلوگيري كنيد. حتي مي‌توان با صحبت با ديگران نيز از اين موضوع اطمينان حاصل كرد. با اينكه گاهي رفتارهاي خودمان ما را در معرض سواستفاده قرار مي‌دهند؛ اما باز هم دليل بر داشتن مجوزي براي اين رفتار نيست.

◀ دقت در انتخاب دوست

بيشتر در انتخاب دوست و معاشرين خود دقت كنيد. قطعا كسي كه شناخت نسبي از شما دارد؛ دست به انجام چنين رفتاري مي‌زند. حتي شايد از طرف همسر خود كه نزديك ترين فرد به شماست؛ مورد سواستفاده قرار بگيريد. به همين دليل بهتر است با شناسايي علائم سواستفاده از محبت ديگران ، از اين افراد دوري كرده يا حتي قطع ارتباط كنيد.

◀ تغيير در ملاك ها

احتمالا تغيير در ملاك يا استاندارهايي كه مدت زيادي با آن‌ها زندگي كرديم؛ كار دشواري خواهد بود. مقاومت در مقابل تغيير در ذات بشر است. اما وقتي شاهد ضربه خوردن از اين معيارها هستيم؛ بهتر است به دنبال تغيير باشيم. گاهي براي حفظ رابطه هر نوع توهيني را تحمل مي‌كنيم و از سواستفاده واقع شدن آگاه نيستيم. اما با تغيير نحوه فكر كردن و رفتارمان مي‌توان اين چرخه را متوقف كرد. اين موضوع نيز به كمك متخصصين روانشناسي زودتر طي مي‌شود.

سخن پاياني

در واقع حسابگري در روابط مختلف، كار درستي نيست. اما فراموش نكنيد كه محبت مانند جاده اي دوطرفه است كه بايد به خود فرد نيز برگردد. در اين موقعيت، عده اي هميشه در حال خدمت رساني و در مقابل عده اي در حال سواستفاده از محبت ديگران هستند. احتمالا هر دوطرف، زماني متوجه اشتباهات خود شده و به دنبال راهكار مي‌گردند. روانشناسان در اين زمينه كمك شاياني به افراد خواهند كرد.

براي دريافت مشاوره در زمينه سواستفاده از محبت ديگران مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول